Παίζοντας με τη φωτεινότητα

Φωτεινότητα: η διαβάθμιση ενός εικονοστοιχείου από το πιο σκοτεινό ως το πιο φωτεινό.
Αντίθεση: η διαφορά φωτεινότητας δυο εικονοστοιχείων, ή για την εικόνα η έκφραση της διαφοράς των φωτεινών και των σκοτεινών περιοχών της εικόνας.

Εργαλείο "Φωτεινότητα-Αντίθεση"

Πρόκειται για μια αρχική προσέγγιση στη διόρθωση μιας υποεκτεθειμένης ή υπερεκτεθειμένης φωτογραφίας. Το εργαλείο εμφανίζεται από το μενού "Χρώματα" δίνοντας την εντολή "Φωτεινότητα-Αντίθεση". Δεν συνιστάται για προσεκτική δουλειά και απαιτεί προσοχή, επειδή αλλάζει τη φωτεινότητα προκαλώντας απώλεια τόνων χωρίς να λαμβάνει υπόψιν χρώμα και τονικές καμπύλες, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που θα έχει ίσως αποδεκτό αποτέλεσμα. Το μειονέκτημα του εργαλείου είναι, ότι όταν μετακινώ την φωτεινότητα προς το φωτεινό, αφαιρούνται από την εικόνα τα φωτεινότερα εικονοστοιχεία και έτσι συμβαίνει απώλεια πληροφορίας (οι πιο φωτεινοί τόνοι χάνονται ανεπανόρθωτα), ενώ όταν κάνω το αντίθετο χάνω από την άλλη πλευρά (τους πιο σκοτεινούς τόνους), με άλλα λόγια η τονική καμπύλη μετατοπίζεται παράλληλα και στις άκρες θα υπάρχει απώλεια. Χρησιμεύει σε εικόνες με μια γενική και περιορισμένη υποέκθεση ή υπερέκθεση δηλ. ένα γενικό σφάλμα φωτεινότητας κατά τη δημιουργία της εικόνας. Με αυτό το εργαλείο απλά μετακινούμε 2 δείκτες, έναν για τη φωτεινότητα και έναν για την αντίθεση. Υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ αυτών των δύο, και πρέπει να παίζουμε με το ένα λαμβάνοντας υπόψιν το άλλο, έχοντας τσεκάρει την "Προεπισκόπηση" για να βλέπουμε άμεσα το αποτέλεσμα πάνω στην εικόνα:
Προβολή βίντεο.

Στάθμες (επίπεδα)

Για πιο προσεκτική δουλειά, υπάρχει το εργαλείο "Στάθμες". Μη σε τρομάζει η φαινομενική πολυπλοκότητά του, είναι απλό στην κατανόηση και πολύ χρήσιμο. Ο καλύτερος τρόπος να το μάθεις είναι να πειραματιστείς με αυτό, βλέποντας πώς επηρεάζονται οι εικόνες:
Προβολή βίντεο.

Ένα ακόμη βήμα: καμπύλες (curves)

Το εργαλείο "Καμπύλες" είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο. Με αυτό μπορούμε να ορίσουμε με ακρίβεια τις καμπύλες τονικότητας (και την master και τις καμπύλες των καναλιών), είτε ορίζοντας με το ποντίκι σημεία ελέγχου (control points) και έτσι καθορίζοντας μια καμπύλη Bezier είτε χαράσσοντας την γραμμή με το ποντίκι κατά βούληση, ορίζοντας έτσι την ακριβή μορφή της συνάρτησης. Δηλ. το εργαλείο αυτό μας καλύπτει σε ό,τι αφορά στα προηγούμενα εργαλεία, δίνοντας τη δυνατότητα του απόλυτου ελέγχου στις καμπύλες τονικότητας.
Προβολή βίντεο.

Για προχωρημένους

Η πιο προχωρημένη προσέγγιση στη ρύθμιση φωτεινότητας και αντίθεσης είναι η εργασία με στρώσεις (layers). Δημιουργούμε μια νέα στρώση πάνω από αυτή όπου δουλεύουμε, και "βάφουμε" με μαλακό πινέλο (soft edged brush) στη νέα στρώση σε multiply mode είτε σε divide mode, έτσι η νέα στρώση δουλεύει επιλεκτικά στους τόνους αυτής που βρίσκεται από κάτω της ανάλογα με τη φωτεινότητά τους. Αν βάφουμε με χρώμα στην άνω στρώση επηρεάζουμε και το χρώμα, ενώ αν βάφουμε μόνο με τόνους του γκρι επηρεάζουμε μόνο την φωτεινότητα. Στο τέλος συγχωνεύουμε (merge down) τις δύο στρώσεις. Λεπτομέρειες στην τεκμηρίωση του GIMP.